Mục lục

---

I. MỘT SỐ ĐIỀU CẦM BIẾT VỀ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP 

Tăng huyết áp (THA) chiếm tỉ lệ cao trong các bệnh tim mạch. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỉ lệ THA 8 - 18% dân số thế giới. Ở Việt Nam, theo điều tra của Viện Tim mạch (2008), tỉ lệ THA là 25,1% ở những người  ≥ 25 tuổi,

THA là nguyên nhân gây tử vong 7,1 triệu người, chiếm 4,5% gánh nặng bệnh tật toàn cầu.

II. CHẨN ĐOÁN BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP

1. Chấn đoán xác định

Dựa vào khám, hỏi bệnh và làm một số xét nghiệm cơ bản thường quy.

a. Lâm sàng

- Hỏi bệnh, đo huyết áp (HA), tim tổn thương cơ quan đích do THA.

- Đánh giá các yếu tố nguy cơ khác.

Hỏi bệnh:

+ Khai thác tiền sử gia đình và bản thân liên quan: đái tháo đường, rối loạn lipid máu, bệnh mạch vành, bệnh thận.

+ Phong cách sống, ăn uống, tập luyện thể lực.

+ Tiền sử dùng các thuốc và các chất làm THA.

•  Khám xét:

+ Đo HA, đặc biệt HA tứ chi.

+ Nghe tiếng thổi động mạch thận ở bụng, động mạch cảnh.

+ Khám bộ phận tim mạch, thận, mắt, nóio để xác định tổn thương cơ quan đích do THA.

- Tìm các yếu tố nguy cơ: hút thuốc lá, rối loạn lipid máu, béo phì, tiểu đường, bệnh thận, yếu tố gia định, tuổi, giới.

b. Xét nghiệm: cần làm các xét nghiệm thưởng quy và chuyên sâu để xác định nguyên nhân THA.

- Xét nghiệm thường quy

+ Công thức máu: xem số lượng hồng cầu, bạch cầu, hemoglobin.

+ Glucose máu, acid uric máu.

+ Ure, creatinin máu.

+ Cholesterol toàn phần, triglycerid, HDL-C, LDL-C máu.

+ Điện giải đồ: Na, K máu.

+ Xquang tìm phổi, điện tâm đồ.

+ Tổng phân tích nước tiểu.

- Xét nghiệm chuyên sâu: tìm nguyên nhân THA thứ phát và các biến chứng.

+ Siêu âm tim, thận.

Siêu âm Doppler động mạch thận, động mạch cảnh.

+ Soi đáy mắt.

+ Định lượng renin, aldosteron, corticosteroid, catecholamin.

+ Chụp động mạch thận cản quang

c. Chẩn đoán xác định THA ở người lớn: khi

- HA tâm thu  ≥ 140mmHg

- HA tâm trương  ≥ 90mmHg.

Đo ở 2 lần khám, mỗi lần khám được đo ít nhất 2 lần. Bệnh nhân được nghỉ ngơi trước khi đo 5 phút.

2. Phân loại THA

a. Phân độ theo con số HA: dựa theo phân loại của WHO/ISH 1999, 2005 và JNC VI, VII, khuyến cáo của Hội Tim mạch Việt Nam 2007 đưa ra về phân độ THA (bảng 1):

Bảng 1. Phân loại THA theo con số HA

Phân loại	HA tâm thu (mmHg)	HA tâm trương (mmHg)
HA tối ưu HA bình thường HA bình thường cao THA độ I THA độ II THA độ III THA tâm thu đơn độc	< 120 <130 130-139 140-159 160-179 ≥180 ≥140	<80 <85 85-89 90-99 100-109 ≥110 ≥90

b. Phân loại THA

- THA vô căn (nguyên phát)

- THA thứ phát

- THA nhóm đặc biệt

+ THA thường xuyên

+ THA dao động

• THA tâm thu ở người cao tuổi

+ THA người trẻ.

+ THA và đột quỵ

+ THA và hội chứng chuyển hoá.

+ THA ở bệnh nhân tiểu đường.

+ THA ở bệnh nhân có bệnh thận.

+ THA ở phụ nữ và phụ nữ có thai.

+ THA cấp cứu và khẩn cấp.

+ THA kháng trị.

3. Chẩn đoán nguyên nhân

a. THA vô căn (nguyên phát): là THA không tìm được nguyên nhân, chiếm 80-85%.

b. THA thứ phát:

- THA do thận:

+ Viêm cầu thận cấp, mạn.

+ Bệnh nhu mô thận, viêm đại bể thận co sỏi, thận đa nang

+ Bệnh mạch máu thận: hẹp động mạch thận

+ U tuyến thượng thận, hội chứng cường aidosteron tiên phát (hội chứng Coon), hội chứng Cushing

U tủy thượng thận.

- THA do bệnh tim mạch: hẹp eo động mạch chủ, hở van động mạch chủ.

- THA do thuốc.

III. ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP  NHƯ THẾ NÀO AN TOÀN VÀ HIỆU QUẢ ?

1. Điều trị THA không dùng thuốc

Thay đổi lối sống làm giảm HA và nguy cơ bệnh tim mạch: giảm cân nặng, hạn chế ăn mặn, tăng cường vận động thể lực, ăn nhiều rau hoa quả, bỏ uống bia rượu, bỏ các chất kích thích (cà phê, trà đặc), tránh ăn các thức ăn nhiều mỡ.

2. Loại bỏ hoặc điều trị tích cực các nguyên nhân gây THA

3. Điều trị bằng thuốc:

a. Nguyên tắc

- Dùng một loại thuốc quen thuộc.

- Dùng liều nhỏ khởi đầu, sau tăng liều cho đến khi đạt hiệu quả kiểm soát HA.

- Khi loại thuốc đó không còn đáp ứng thì mới thay hoặc phối hợp với loại thuốc khác.

- Dùng phối hợp nhiều loại thuốc hạ áp trong THA cấp cứu, nặng và ác tính.

- Xem xét giá thành thuốc để bệnh nhân điều trị lâu dài.

b. Các nhóm thuốc điều trị THA, tác dụng và liều lượng

- Ứng dụng cụ thể (bằng 2):

Bảng 2. Các nhóm thuốc điều trị THA

Nhóm	Tên hoạt chất	Tên biệt dược	Liều lượng
Nhóm 1: nhóm thuốc lợi tiểu
Nhóm  thiazide(thải K)	Hypothiazide	viên 25mg	12,5-50mg/ngày
	Indapamide	viên 1,5mg	1 viên/ngày
Nhóm furosemide (thả k)	Lasix	viên 40mg	20-80mg/ngày
Nhóm ức chế aldosterone (giữ K)	Spironolactone	Aldactone 25 mg	25-50mg/l lần/1 ngày
Nhóm 2: nhóm ức chế men chuyển	Captopril	25mg	25- 100mg/chia 2 lãn/ngày
	Enalapril	Reritec viên 5,10,20mg	liệu 5-40ng chia 2 lần/ngày
	Peridopril	Coversylvien 2,5mg	liệu 4-10rg/chia 2 lần/ngày
Nhóm 3: nhóm chèn thụ thể Losartan	Irbesartan	Aprovelvien 150mg	liều 50-300mg/1 lần/ngày
	Losartan	Cozaar vien 50mg angiotensin /Angioten viên 50mg Telmisartan 40mg Micardis vien 40mg	25-10Crg/chia 1-2 lán/ngày 25- 100mg/chia 1-2 lãn/ngày 20-40 ng/1 lin/ngày
	Telmisartan 40mg	Telmisartan 40mg Micardis vien 40mg	20-40 ng/1 lần/ngày
Nhóm 4: nhóm chèn beta giao cảm
Chẹn beta giao cảm không chọn lọc	Propranolol	Inderal, Arldcardy viên 40mg	40-160mg/ngày
	Solato	Solalex viên 80mg	80-160mg/ngày/1-2 lần
Chẹn beta giao cảm chọn lọc	Atenolol	Tenormine vien 50-100mg	15-100 mg/1 lần/ngày
	Metoprolol	Betaloc viên 25, 50mg Dilatrend vien 12,5mg	25-100mg/l-2 lần/ngày 12,5-50mg/2 lần/ngày
Nhóm 5: nhóm chen cá beta và alpha giao cảm	Carvedilol		200-800ng/thia 2 lần/ngày
	Labetalol	Trandate vien 200mg Amor viên 5mg	25-10mg/lần/ngày
Nhóm 6: thuốc chẹn kênh calci	Amlodipin	Plendil ven 2,5-5mg	2,5-20 mg/1-2 lăn/ngày
	Felodipin	Adalat LÀ viên 30mg	30-60mg/1-2 lần/ngày
	Nifedipine		Viên 20mg 20 40mg/1-2 lần/ngày 2-4mg/l 2 lần/ngày
	Lacidipin	Lacip viên 2-4mg

Nhóm 7: Nhóm ức chế thần kinh trung ương, liệt giao cảm	Alpha-methydopa	Dopegyt viên 250mg Aldomet viên 250mg	250-1000mg/2 lần/ ngày
	Clonidin	Catapress	0.1-0.8mg/ 2 lần / ngày
Nhóm 8: Nóm phối hợp làm twang tác dụng hạ HA	Hyzaar	Losartan 50mg + Hydrochlorothiazid 12.5mg	1-2 viên/ngày
	Micardis plus	Telmisartan 40mg + Hydrochlorothiazid 12.5mg	1-2 viên/ngày
	Plensdil plus	Felodipine 5mg + Metoprolol 50mg	1-2 viên/ngày
	Zestoretic	Lisinopril 20mg + Hydrochlorothiazid 12.5mg	1 viên/ngày

 

Hy vọng rằng bài viết trên của Shipthuocnhanh.vn đã mang lại thêm nhiều thông tin hữu ích cho bạn và gia đình !

 Shipthuocnhanh.vn cùng gia đình bạn chăm sóc sức khỏe chủ động !

COPY GHI NGUỒN : Shipthuocnhanh.vn

LINK BÀI VIẾT : TĂNG HUYẾT ÁP