Các nhóm kháng sinh và cơ chế tác dụng bạn cần biết

Thuốc kháng sinh là gì?

Thuốc kháng sinh hay còn được gọi là trụ sinh, có tác dụng chống lại các bệnh lý nhiễm khuẩn gây ra. Đây là loại thuốc có khả năng kìm hãm sự phát triển và giết chết các loại vi khuẩn có hại.

Thuốc kháng sinh được sử dụng trong điều trị bệnh

Phân loại 7 nhóm thuốc kháng sinh

Hiện nay có rất nhiều cách để phân loại 7 nhóm thuốc kháng sinh khác nhau. Dưới đây là cách phân loại các nhóm kháng sinh theo phổ tác dụng và theo cấu trúc hóa học.

Phân loại các nhóm kháng sinh theo phổ tác dụng

Mỗi nhóm kháng sinh sẽ có tác dụng trên một số loại vi khuẩn nhất định. Giới hạn tác dụng đó gọi là phổ kháng khuẩn của thuốc kháng sinh. Hiện nay có 2 loại phổ tác dụng là phổ hẹp và phổ rộng. 

• Kháng sinh phổ hẹp chỉ tác dụng trên một số loài vi sinh vật nhất định.
• Kháng sinh phổ rộng có tác dụng trên nhiều loại vi khuẩn gram âm và gram dương, cụ thể như nhóm macrolide, carbapenem.

Tùy theo bệnh lý và chỉ định của bác sĩ để sử dụng loại kháng sinh điều trị phù hợp. 

Phân loại 9 nhóm thuốc kháng sinh theo cấu trúc hóa học

Theo cấu trúc hóa học, thuốc được phân loại thành 9 nhóm thuốc kháng sinh khác nhau như sau:

Nhóm Beta lactam

Đây là nhóm kháng sinh bao gồm các thuốc có cấu trúc hóa học chứa vòng Beta lactam. Cụ thể như:

• Nhóm thuốc Penicillin là dẫn xuất của acid 6 aminopenicillanic như benzylpenicillin, methicillin, amoxicillin, piperacillin...
• Nhóm Cephalosporin có cấu tạo từ vòng beta lactam và vòng dihydrothiazine. 
• Nhóm Carbapenem là nhóm kháng sinh có phổ rộng nhất trong nhóm beta lactam như meropenem, imipenem cilastatin, ertapenem. 
• Nhóm Monobactam là kháng sinh có vòng beta lactam, tác động trên vi khuẩn gram âm Aztreonam.

Nhóm thuốc có cấu trúc hóa học chứa vòng Beta lactam.

Nhóm aminoglycosid

Nhóm thuốc bao gồm thuốc amikacin, tobramycin, gentamycin.  Trong cấu trúc hóa học của thuốc chứa gốc đường và aminoglycosid có tác dụng trên vi khuẩn gram âm, đồng vận trên gram dương.

Nhóm thuốc Oxazolidone (linezolid)

Đây là một trong các nhóm kháng sinh tổng hợp hoàn toàn, có tác dụng trên vi khuẩn gram dương hay gram dương đa kháng.

Nhóm thuốc Tetracyclin 

Đây là nhóm thuốc kháng sinh bao gồm các loại như tetracyclin, doxycyclin, minocyclin. Nhóm thuốc có cấu tạo 4 vòng 6 cạnh, là loại thuốc bán tổng hợp tác dụng trên vi khuẩn gram dương, gram âm và vi khuẩn nội bào. Thuốc tuyệt đối không dùng cho trẻ em nhỏ gây chậm phát triển xương, hỏng răng và biến đổi màu răng.

Nhóm macrolid

Đây là một trong các nhóm kháng sinh có hoạt chất erythromycin, clarithromycin, azithromycin. Đây là những loại thuốc có phổ trên gram âm, gram dương và vi khuẩn không điển hình.

Nhóm lincosamid

Nhóm kháng sinh này bao gồm hai thuốc lincomycin và clindamycin. Trong đó thuốc Clindamycin có phổ tác dụng trên vi khuẩn gram dương và kỵ khí.

Nhóm thuốc Glycopeptide

Nhóm thuốc này bao gồm Vancomycin, Teicoplanin, là kháng sinh bán tổng hợp, tác dụng trên vi khuẩn gram dương. 

Nhóm Nitro-imidazol

Đây là các kháng sinh có nguồn gốc tổng hợp hóa học metronidazole, tinidazole. Các nhóm kháng sinh này có phổ tác dụng trên vi khuẩn đơn bào và kỵ khí như Bacteroides, C.difficile, H.Pylori.

Thuốc kháng sinh nhóm Tetracyclin 

Nhóm Sulphonamid

Sulphonamid là một trong các nhóm kháng sinh có tác dụng kìm khuẩn, có phổ trên gram âm, gram dương. 

Nhóm thuốc Trimethoprime

Nhóm thuốc này được dùng kết hợp để điều trị nhiễm khuẩn gram âm và gram dương. Ngoài ra còn được dùng để điều trị các vi khuẩn đa kháng như Acinetobacter, B.Cepacia, Stenotrophomonas maltophilia.

Nhóm Quinolon

Đây là một trong các nhóm kháng sinh tổng hợp hoàn toàn. Một số loại thuốc như acid nalidixic, ciprofloxacin, levofloxacin, moxifloxacin. Nhóm thuốc này có tác dụng lên vi khuẩn gram âm như Enterobacteriaceae, Haemophillus spp, Neisseria spp. 

Nhóm thuốc Polymyxin

Nhóm thuốc này bao gồm Polymyxin B, Colistin, được tổng hợp từ Bacillus polymyxa. Thuốc polymyxin được sử dụng để điều trị Acinetobacter spp, Pseudomonas spp.

Các nhóm thuốc kháng sinh và tác dụng của thuốc

Thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng, ho gà… do vi khuẩn gây nên. Cụ thể một số các nhóm thuốc kháng sinh và tác dụng thường thấy của thuốc kháng sinh như: 

• Thuốc có khả năng ức chế cơ chế sinh tổng hợp vách tế bào vi khuẩn.
• Thuốc kháng sinh có tác dụng gây rối loạn chức năng màng bào tương.
• Ức chế quá trình sinh tổng hợp protein và acid nucleic.

Một số lưu ý trong cách sử dụng các nhóm thuốc kháng sinh nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị. 

• Chỉ sử dụng thuốc kháng sinh khi thật cần thiết.
• Tuyệt đối tuân theo chỉ dẫn, kê đơn của bác sĩ khi sử dụng thuốc kháng sinh. 
• Tùy theo nhóm thuốc và bệnh lý cần điều trị đế sử dụng thuốc trước hoặc sau ăn.

• Tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng thuốc kháng sinh. Tuyệt đối không tự ý tăng liều, giảm liều, hay dừng đột ngột thuốc kháng sinh mà không có chỉ định bác sĩ.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn loại thuốc kháng sinh phù hợp với thể trạng và đối tượng sử dụng. 

Các nhóm thuốc kháng sinh có những công dụng và cách sử dụng khác nhau, có vai trò quan trọng trong việc điều trị bệnh. Hy vọng những thông tin trên đây giúp các bạn hiểu rõ hơn về các loại thuốc kháng sinh. Để được tư vấn chi tiết hãy liên hệ ngay với Shipthuocnhanh theo hotline 0387.326.326. Hoặc bạn có thể đến mua thuốc trực tiếp tại Nhà Thuốc Số 2 : 180 Phùng Hưng - Phúc La - Hà Đông - Hà Nội.